Aby firma sprawnie funkcjonowała, tworzący ją ludzie muszą posiadać określone kompetencje. W zależności od zajmowanego stanowiska pracownik powinien wykazywać konkretne umiejętności pożądane w organizacji. Szczególna odpowiedzialność spoczywa tutaj na barkach osób zarządzających personelem, od nich bowiem zależy, czy właściwy człowiek zajmie właściwe stanowisko. Na szczeście istnieją narzędzia, które pomagają dopasować pracowników do poszczególnych stanowisk zgodnie z oczekiwaniami pracodawcy. Jednym z nich jest model kompetencyjny.
Model kompetencyjny stanowi zbiór wytycznych opisujących umiejętności, postawy i zachowania, których wymaga pracodawca od swoich podwładnych. Opracowywanie takiego modelu możemy przeprowadzać w dwojaki sposób: wychodząc od oczekiwań organizacji lub rozpoczynając od rozpoznania kompetencji pracowników. Zdefiniowane na tej podstawie kompetencje wraz z ich wyznacznikami behawioralnymi szereguje się w kategorie i łączy w tzw. skupiska (kilka, kilkanaście powiązanych ze sobą kompetencji). W ten sposób powstaje model kompetencyjny opisujący standardy, jakie powinien spełniać pracownik w danym przedsiębiorstwie.
Model kompetencyjny jest narzędziem wykorzystywanym w zarządzaniu zespołem, zespołami ludzkimi. Za jego pomocą definiuje się kompetencje pożądane w organizacji, szeregując je w kategorie i wskazując ich wyznaczniki behawioralne, czyli konkretne zachowania i postawy, które świadczą o danej kompetencji. Przykładem kompetencji może być umiejętność pracy w zespole, a jej wyznacznik behawioralny to otwartość i serdeczność. Model kompetencyjny określa więc oczekiwane standardy, jakie powinni spełniać pracownicy w firmie czy organizacji. W jego ramach tworzy się tzw. skupiska powiązanych ze sobą kompetencji, najczęściej w liczbie kilku, kilkunastu.
Model kompetencyjny wykorzystuje się właściwie we wszystkich obszarach zarządzania zasobami ludzkimi:
– w ocenianiu – dzięki określonym ściśle w modelu kryteriom, ocena pracownika jest bardziej dokładna, a zarazem obiektywna;
– w rekrutacji – wiedząc jakich dokładnie kompetencji wymaga od pracowników pracodawca, rekruterowi łatwiej odnaleźć właściwego kandydata, który możliwie najlepiej pasuje do danego stanowiska;
– w szkoleniach – znając kompetencje pracowników, wiemy, których im brakuje, by spełnić standardy opisane w modelu, dzięki czemu możemy dobrać odpowiednie szkolenie, które uzupełni ewentualne braki;
– w motywowaniu i wynagradzaniu;
– w tworzeniu ścieżek kariery – pracownicy, którzy znają model kompetencyjny, wiedzą czego oczekuje pracodawca na danym stanowisku, a dzięki temu mogą świadomie planować swój rozwój;
– przy wdrażaniu nowych pracowników – znając oczekiwania pracodawcy, nowy pracownik szybciej im sprosta.
