Psycholodzy i psychoterapeuci bardzo często korzystają z pomocy różnego rodzaju testów psychologicznych, pozwalających na lepsze poznanie klienta. Zazwyczaj sięgają po testy osobowości, dzięki którym mogą lepiej opracować plan treningu lub terapii.
Po co przeprowadza się testy osobowości?
Czasami rozmowa nie wystarcza, żeby dokładnie poznać, jak osoba funkcjonuje i w jakich sferach potrzebuje wsparcia. Testy psychologiczne pozwalają na szybki dostęp do wielu informacji, nakreślenia mocnych stron, obszarów wymagających wsparcia. Niekiedy to właśnie one nakierowują na źródło problemów klienta, a więc są bardzo pomocne przy stawianiu diagnozy i ewentualnym planowaniu terapii. Wyniki testów osobowości są także bardzo cenne dla osoby badanej, ponieważ pozwalają jej lepiej się poznać, zrozumieć swoje zachowanie i pracować nad nim.
Z jakich testów osobowości najczęściej korzystają psycholodzy?
Do najpopularniejszych testów psychologicznych używanych w gabinetach należą:
- Inwentarz Osobowości NEO-FFI,
- Skala ACL,
- EPQ-R – Kwestionariusz Eysencka.
Badanie tymi testami oraz interpretację wyników może przeprowadzać tylko psycholog lub psychoterapeuta z wykształceniem psychologicznym. Nie są one powszechnie dostępne, dlatego badanie nimi niekiedy budzi niepokój.
Inwentarz Osobowości NEO-FFI to kompleksowy test, który bazuje na założeniach tzw. Wielkiej Piątki. To model zakładający, że na osobowość składa się pięć podstawowych czynników: neurotyczność, ekstrawersja, otwartość na doświadczenie, ugodowość i sumienność. Każdy człowiek ma różny stopień natężenia tych skal. Test jest dość długi, ponieważ zawiera ponad 200 pytań, na które należy odpowiedzieć na kilkustopniowej skali od „całkowicie się zgadzam” do „całkowicie się nie zgadzam”. Na jego wykonanie potrzeba około godziny.
Lista Przymiotnikowa ACL stała się popularna w ciągu ostatnich kilku lat, ponieważ dopiero niedawno opracowano oficjalną polską adaptację. Test pozwala na zbadanie prawie 40 czynników osobowości i postawienie kompleksowej diagnozy. Daje również możliwość sprawdzenia, w jakie role wchodzi badana osoba, np. rodzica, dziecka itd., co pozwala lepiej zrozumieć sposób budowania relacji. ACL składa się z 300 przymiotników, spośród których należy wybrać te, z którymi identyfikuje się badany. Wbrew pozorom rozwiązanie testu nie zajmuje dużo czasu – jest to średnio 15 minut.
EPQ-R – Kwestionariusz Eysencka składa się z około 100 pytań, na które należy odpowiedzieć twierdząco lub przecząco. Wypełnienie testu zajmuje około 20 minut. Ten test psychologiczny bada przede wszystkim trzy skale – psychotyzm, neurotyzm i ekstrawersję. Ma również dodatkową skalę kłamstwa, która pozwala rozpoznać, czy osoba badana była szczera, czy też chciała podkoloryzować wyniki.
Jak wygląda badanie testem psychologicznym?
Badania wyglądają różnie w zależności od tego, ile testów jednocześnie się wypełnia. Jeśli test jest krótki, można go rozwiązać przy psychologu, ale gdy wypełnia się całą tzw. baterię testów, czyli kilka narzędzi, zwykle ma się na to osobne pomieszczenie, w którym jest zapewniona cisza i spokój. Na ogół nie dostaje się od razu wyników testów, ponieważ ich obliczenie wymaga czasu, a następnie interpretacji. Omawia się ją na kolejnym spotkaniu z psychologiem. Coraz częściej w gabinetach psychologicznych wykorzystuje się też elektroniczne wersje testów, które wypełnia się przy komputerze. Wtedy może się zdarzyć, że wyniki będą dostępne od razu, ponieważ program komputerowy od razu dokona obliczeń. Wszystko jednak zależy od konkretnego gabinetu psychologicznego i jego możliwości. Bardzo ważne, żeby przy wypełnianiu kwestionariuszy starać się odpowiadać szczerze, ponieważ tylko wtedy wynik testu będzie miarodajny.
